Szałwia lekarska (Salvia officinalis)

Nazwa szałwia wywodzi się od łacińskiego salvere, co oznacza “być w dobrym zdrowiu” i salvus, czyli “nietknięty, żywy, ocalony”. W ten sposób podkreślano uzdrawiające moce tej rośliny.

Istnieje wiele odmian tej wspaniałej rośliny, znanych jest ponad 900 odmian. Szałwia omszona, błyszcząca, omączona, czy czerwona to popularne wersje szałwii, które chętnie uprawiane są w ogrodach, ze względu na ciekawy wygląd i piękne kwiaty. W ziołolecznictwie korzystamy z szałwii lekarskiej, a surowcem leczniczym są liście i ziele.

Szałwię lekarską poznasz po eliptycznych, silnie unerwionych liściach rosnących naprzeciwlegle. Obie strony liści i łodygi są mocno owłosione. Liście szałwii wydzielają charakterystyczny zapach.

Szałwia lekarska - substancje czynne

Liście i ziele szałwii zawierają takie same substancje czynne tylko w różnych ilościach. Liście zawierają: 1-2,5% olejku eterycznego, którego głównymi składnikami są tujon - do 50%, cyneol - do 15% oraz kamfora, borneol, octan borneolu i pinen. Ponadto gorzki lakton karnozol, garbniki, saponiny, triterpeny, germakranikol, flawonoidy, kwasy organiczne, witaminy B1, P, C, karoten, związki żywicowe i sole mineralne.

Szałwia lekarska - właściwości

Właściwości lecznicze szałwii lekarskiej znane były już w starożytności. Roślina była niemal uniwersalnym środkiem leczniczym. W lecznictwie ludowym stosowana była w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych oraz wątroby i nerek. Najważniejsze właściwości szałwii: ściągające, przeciwzapalne, antyseptyczne, grzybobójcze, rozkurczowe, żółciopędne, przeciwcukrzycowe, moczopędne, tonizujące, uspokajające, przeciwpotne.

Szałwia lekarska - działanie

We współczesnym ziołolecznictwie szałwia lekarska jest szeroko stosowana, co potwierdza sławę, jaką cieszy się od najdawniejszych lat. Jakie działanie wykazuje szałwia i jakie jest jej zastosowanie?

Przetwory z szałwii stosowane wewnętrznie:

• Szałwia lekarska wchodzi w skład preparatów zalecanych w przypadku infekcji bakteryjnych i wirusowych.
• Wyciągi z szałwii łagodzą stany zapalne, nieżyty, nadkwaśność i owrzodzenia przewodu pokarmowego.
• Zioło pomoże również przy przekrwieniach i mikrokrwawieniach.
• Szałwię podaje się chorym we wczesnym stadium cukrzycy oraz w zaburzeniach pracy wątroby.
• Wyciągi z szałwii pije się przy nadmiernej potliwości.
• Roślina może pomóc przy zaburzeniach miesiączkowania i w niektórych zatruciach.

Przetwory z szałwii stosowane zewnętrznie:

• Napary z szałwii służą do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych.
• Szałwia lekarska jest dobrym ziołem do przemywania skóry trądzikowej oraz do płukania włosów przetłuszczających się i skłonnych do łupieżu.
• Nasiadówki i przemywania przynoszą ulgę w stanach zapalnych kobiecych narządów płciowych.

Szałwia lekarska - jak stosować?

Napar szałwiowy: Dwie łyżeczki suszonych liści szałwii zalać 1 lub 2 szklankami wrzącej wody. Parzyć pod przykryciem około 10 min. Odczekać kolejne 10 min. i przecedzić. Pić w zależności od potrzeb ½ szklanki 1-3 razy dziennie przed jedzeniem, gdy występuje nieżyt żołądka i jelit, biegunka, wzdęcia lub nadmierna laktacja. Spożycie naparu pół godziny przed posiłiem pobudza apetyt.

Płukanka do włosów: Dwie łyżki suszonych liści szałwii zalać 1 szklanką wrzącej wody. Parzyć pod przykryciem 30 min., a następnie przecedzić. Powstały napar rozcieńczyć w ½ l wody. Spłukać płukanką włosy.

Szałwia lekarska - przeciwwskazania

Nie stosuj szałwii, jeśli należysz do grupy osób nadwrażliwych na którykolwiek składnik zioła. Tak jak wiele innych ziół, szałwia może wywołać reakcję alergiczną.
Zbyt długie przyjmowanie szałwi w zbyt dużych ilościach może powodować nudności i wymioty. Osoby chore na padaczkę (epilepsję) nie powinny w ogóle zażywać tego ziela.
Kobiety w ciąży przed zastosowaniem szałwii nie mogą stosować szałwii we własnym zakresie. Używanie szałwii w ciąży wymaga skonsultowania się z lekarzem. Podczas ciąży nie można stosować wyciągów alkoholowych i czystego olejku eterycznego z szałwii.

źródła:
1. Noculak-Palczewska A. (red). (2006). Profile działania leków roślinnych. Porady rekomendowane w praktyce farmaceutycznej. Wrocław. wyd. Medpharm Polska
2. Senderski M. E. (2017). Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie. Podkowa Leśna. Wyd. Mateusz E. Senderski.
3. Wasilewska G. (2015). Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające. wyd. RM