CBD i inne kannabinoidy – właściwości lecznicze

Konopie (Cannabis sativa L.), należące do rodziny konopiowatych (Cannabaceae) to jedne z pierwszych roślin uprawnych na świecie. Pojawiły się w historii około 12 tysięcy lat temu. Najprawdopodobniej pochodzą one z dolin rzecznych Azji Środkowej. Wykorzystywano je do różnych celów np. do wyrobu wytrzymałych włókien, nasiona stosowano jako pokarm, a z rośliny wyrabiano leki na różne dolegliwości. Konopie to jedyne rośliny na świecie, które potrafią wytworzyć unikatowe substancje, jakimi są kannabinoidy. [E. FLOREK, W. PIEKOSZEWSKI, M. TKACZYK, 2012]



Konopie włókniste wykorzystywano jako źródło oleju i włókna, a konopie indyjskie jako substancje psychoaktywne (marihuana). Odmiany konopi indyjskich są bogate w delta-9-tetrahydrokannabinol (THC), związek o właściwościach psychotropowych, ale też przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Oprócz THC konopie zawierają ponad 80 innych kannabinoidów, a w tym kannabidiol (CBD), kannabinol (CBN) i In. Dla przemysłowych odmian konopi charakterystyczny jest wyższy poziom CBD niż THC. [K. PARADOWSKA, P. SIUDEM, I. WAWER, 2015]

Czym są kannabinoidy?

Związki kannabinoidowe to substancje podobne w działaniu do niektórych alkaloidów, które silnie oddziałują na neurony ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Nie zawierają one jednak w cząsteczce atomu azotu heterocyklicznego i z tego względu nie można ich zaliczyć do grupy substancji biologicznie czynnych. Mają jednak w układzie heterocyklicznym atom tlenu o podobnych do atomu azotu właściwościach fizykochemicznych i z dlatego wykazują pewne podobieństwo w działaniu biologicznym do alkaloidów. Z biochemicznego punktu widzenia fitokannabinoidy należą do grupy roślinnych poliketydów, których układ wielopierścieniowy powstaje w wyniku kondensacji, gdzie starterem reakcji jest acetylo-CoA, do którego przyłącza się kilka reszt izopentylowych. [A. KAZULA 2009]


Ryc.1 Struktura kannabinoidów – THC i CBD

Układ endokannabinoidowy

Każdy ssak (w tym człowiek) posiada swój własny układ endokannabinoidowy, czyli system biorący udział w wielu fizjologicznych procesach, między innymi w regulacji gospodarki energetycznej, regulacji powiązań neurohormonalnych, neuroimmunologicznych,aktywności motorycznej, nastroju, motywacji, głodu i sytości, użytkowania energii oraz kontroli metabolizmu lipidów i węglowodanów. Układ ten działa przez wpływ ośrodkowy na podwzgórzowe i mezolimbiczne neurony regulujące łaknienie, a także obwodowy, wpływając na czynność adipocytów, hepatocytów i endokrynnej części trzustki. Na układ endokannabinoidowy składają się:

• receptory CB1 i CB2
• agonisty egzogenne i endogenne: kannabinoidy (np. fitokannabinoidy) i endokannabinoidy
• enzymy regulujące reakcję. [WIKIPEDIA]
  
  

Naturalne, ludzkie endokannabinoidy

Organizm człowieka produkuje związki o działaniu podobnym do kannabinoidów (endokannabinoidy). Jego głównymi przedstawicielami są: annandamid (AEA) i 2-arachidonoiloglicerol (2AG). Endokannabinoidy nie są magazynowane jak klasyczne neuroprzekaźniki, lecz wytwarzane „na żądanie”. Są one transportowane do komórek i rozkładane przez hydroksylazę FAAH i lipazę MAGL. Stymulują neurogenezę, odgrywają rolę w regulacji apetytu, kontroli ciśnienia tętniczego, koordynacji ruchowej oraz opanowaniu emocji i odczucia stresu. Anandamid bierze aktywny udział w procesach uczenia i pamięci, przyjmowania pokarmu czy też regulacji snu. Obecnie, nasze życie przebiega w coraz większym stresie, a dla zapewnienia równowagi potrzebujemy sprawnej pracy układu endokannabinoidowego. Naukowcy uważają, że mamy kliniczny niedobór endokannabinoidów, bo ewolucja biologiczna nie nadąża za szybkimi zmianami stylu życia. [K. PARADOWSKA, P. SIUDEM, I. WAWER, 2015]

Ryc. 2 Struktura endokannabinoidów

CBD - Kannabidiol

Jednym z ciekawszych przedstawicieli kannabinoidów wyizolowanych z konopi jest kannabidiol (CBD). Jego wyjątkowość polega na tym, że jako jedyny z przebadanych do tej pory aktywnych kannabinoidów nie powoduje zmian neurobehawioralnych (nie działa psychotycznie) [A. KAZULA, 2009].

CBD to drugi najobficiej występujący kannabinoid wyizolowany z rośliny konopii. Jest on metabolitem kwasu kannabidiolowego (CBDa), powstałym na skutek dekarboksylacji.
Jest to związek o właściwościach leczniczych, nie powodujący zmiany świadomości, co jest istotne dla pacjenta.
Przyjmuje się go najczęściej w formie skoncentrowanego olejku (ekstraktu) CBD, od kilku do kilkunastu kropelek na dobę. Olejek otrzymywany jest w procesie ekstrakcji CO2 (warunki nadkrytyczne). Jest to metoda używana w przemyśle spożywczym i bezpieczna dla zdrowia. [MedycznaMarihuana.com]

Właściwości CBD

Wykazano, że pozbawiony psychoaktywnych właściwości kannabidiol (CBD), w warunkach in vitro:

• Hamuje kumulację patologicznych białek prionowych w zainfekowanych komórkach.
• Działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo.
• Hamuje rozwój i rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych zwłaszcza glejaka.
• Może być pomocny w leczeniu fibromialgii, czy zwłóknienia wątroby.
• Jest skuteczny w terapii bólu zapalnego i neuropatycznego.
• Pomocny w terapii stwardnienia rozsianego.
• Działa przeciwwymiotnie (np. po chemioterapii).
• Reguluje apetyt.
• Potrafi hamować głód nikotynowy, obiecująca alternatywa terapii odwykowych.
• Zmniejsza duszności.
• Prowadzi do hipotensji i rozkurczu naczyń krwionośnych – praktyczne zastosowanie w terapii układu krążenia.
• Działa przeciwdepresyjnie, przeciwlękowo, neuroprotekcyjnie. [A. KAZULA 2009]
  
  
• Ma właściwości przeciwpsychotyczne, wpływa korzystnie na stany lękowe i depresje.
• Ma działanie uspokajające i przeciwdrgawkowe (praktyczne zastosowanie w leczeniu epilepsji, choroby Parkinsona).
• Może modulować euforyczne efekty po zażyciu THC.
• Wspomaga leczenie uzależnień od alkoholu i nikotyny.
• Działa korzystnie w: niedokrwiennej niewydolności wątroby, zapaleniu mózgu, kardiomiopatii, pneumokokowym zapaleniu opon mózgowych, chorobie nowotworowej.
• Działanie lekko nasenne i przeciwdepresyjne o dużym bezpieczeństwie stosowania (o ile nie występują interakcje z zażywanymi lekami).
• Istotny w walce ze stresem, schizofrenią, pourazowym uszkodzeniu mózgu, udarem.
• Działa regulująco na hormony, które wpływają na wiele funkcji życiowych [K. PARADOWSKA, P. SIUDEM, I. WAWER, 2015]

Na podstawie analizy właściwości i składu chemicznego preparatów konopi wydawać się może, że znajdą one zastosowanie u chorych ze schorzeniami układu nerwowego oraz chorych w wieku podeszłym. [E. GŁÓWCZEWSKA-SIEDLECKA, K. KĘDZIORA-KORNATOWSKA i In., 2015]

Kannabinoidy, a zwłaszcza kannabidiol (CBD) to substancje o niezwykle dobrze zapowiadającym się zastosowaniu medycznym. Badania efektów biochemicznych i farmakologicznych sugerują zastosowania CBD: do łagodzenia ataków epilepsji, zaburzeń nastroju, lęków, depresji, wspomagające leczenie uzależnień od alkoholu i nikotyny (...)
Prowadzone obecnie w mediach dyskusje o konopiach budzą emocje głównie z powodu nieznajomości faktów dotyczących rośliny i jej bioaktywnych związków. Jednak profesjonaliści, czyli lekarze, farmaceuci, dietetycy powinni podejść do problemu merytorycznie uwzględniając aktualne dane i wyniki badań naukowych. [K. PARADOWSKA, P. SIUDEM, I. WAWER, 2015]

Źródła:

A. KAZULA, 2009 – Zastosowanie naturalnych kannabinoidów i endokannabinoidów w terapii
E. FLOREK, W. PIEKOSZEWSKI, M. TKACZYK, 2012 – Marihuana i kanabinoidy jako leki
E. GŁÓWCZEWSKA-SIEDLECKA, K. KĘDZIORA-KORNATOWSKA i In., 2016 – Konopie
siewne i ich zastosowanie we współczesnej geriatrii
K. PARADOWSKA, P. SIUDEM, I. WAWER, 2015 – Konopie i kannabinoidy; Farmacja
współczesna
M. KRAJNIK, Z. ŻYLICZ, 2003 – Kannabinoidy w medycynie paliatywnej