Ashwaganhda, czyli żeń szeń indyjski

Ashwagandha (żeń szeń indyjski) to popularna roślina, która jest jedną z najważniejszych ziół medycyny ajurwedyjskiej, sięgającej swoją historią okresu starożytności.

Ajurweda (dew. आयुर्वेद, ang. Ayurveda) to system medycyny indyjskiej, a słowo to pochodzi od dwóch słów ajuh (sanskr. Āyuh) czyli „życie” oraz weda (Pismo dewanagari वेद), co tłumaczyć można jako „wiedza o życiu” czy „przebieg życia”. Przedmiotem ajurwedy jest zdrowie fizyczne, psychiczne i duchowe. Co więcej, od 1979 roku system ten uznawany jest przez WHO.

Przetwory z żeń szenia indyjskiego znane są od tysięcy lat. Użytkowanie ashwagandhy dla zdrowia organizmu sięga nawet 6000 lat p.n.e. Przez większość tego czasu surowiec ten znany był jako Rasayana.

Łacińska nazwa tej rośliny brzmi: Withania somnifera.
Polska nazwa: Witania ospała, żeń szeń indyjski.
Inne nazwy: Kanaje Hindi, Samm Al Ferakh, indian ginseng, winter cherry.

Ashwagandha należy do rodziny psiankowatych. Surowcem leczniczym jest korzeń, którego zapach na myśl przywodzi stajnię. Stąd też poniekąd pochodzi nazwa tego zioła: „ashwa” – koń, zaś „ashwagandha” – moc konia, końska moc.

Ashwagandha - działanie i zastosowanie

Korzeń żeń szenia indyjskiego stosuje się jako środek przywracający energię i witalność, poprawiający ogólny stan zdrowia i wpływający pozytywnie na długowieczność. zapobiegający chorobom u sportowców i osób starszych. Liczne badania ujawniają, iż ashwagandha posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, antystresowe, immunomodulujące i odmładzające. Ze względu na wielokierunkowe działanie nie da się jednoznacznie określić wszystkich korzyści płynących ze spożywania aswagandhy. Najważniejsze substancje czynne zawarte w korzeniu witanii ospałej to witanolidy.

Oto najważniejsze właściwości ashwagandhy:

zwiększa odporność na stres i inne szkodliwe czynniki

W medycynie ajurwedyjskiej wyróżnia się klasę ziół znanych jako adaptogeny bądź witalizatory. Adaptogen, mówiąc prostym językiem pozwala organizmowi lepiej reagować w sytuacjach bardziej ekstremalnych (stres, napięcie, zwiększone natężenie pracy fizycznej i/lub umysłowej). Uznaje się, że adaptogeny zwiększają odporność na szkodliwe działanie czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych. Ashwagandha z powodzeniem zaliczana jest do tej klasy ziół i ze względu na swoje właściwości tak chętnie stosowana w medycynie indyjskiej.

zwalcza wolne rodniki, czyli odmładza

Korzeń żeń szenia indyjskiego ma silne właściwości przeciwutleniające, które pomagają chronić przed uszkodzeniami komórkowymi powodowanymi przez wolne rodniki. Dzięki temu preparaty z ashwagandhą zapobiegają procesom starzenia.

poprawia koncentrację i chroni przed chorobą Alzheimera (ochrona układu nerwowego)

Doniesienia naukowe ujawniają niezwykłą moc ashwagandhy przeciwko chorobie Alzheimer’a. Przyjmowanie jej bowiem spowalnia proces powstawania toksycznych struktur β-amyloidu, które poprzez odkładanie się w komórkach neuronowych mózgu prowadzą do ich degradacji, co w konsekwencji skutkować może chorobą Alzheimer’a. Co więcej, istnieje wysokie prawdopodobieństwo poprawy funkcji poznawczych przy tej chorobie, jeśli do leczenia włączone jest stosowanie ashwagandhy. Związki czynne zawarte w tejże roślinie (witanolidy) działają także hamująco na aktywność acetylocholinoesterazy, enzymu rozkładającego acetylocholinę – przekaźnik neuronowy odpowiedzialny za prawidłowe procesy pamięciowe mózgu. Niedobory tego neuroprzekaźnika są częstym i ścisłym powodem powstawania choroby Alzheimer’a.

zmniejsza stan zapalny i obrzęki

Ashwagandha wykazuje działanie przeciwzapalne. Witania ospała stanowi składnik preparatów z powodzeniem stosowanych przy różnego typu schorzeniach na tle zapalnym, szczególnie układu mięśniowo-szkieletowego (zapalenie stawów, reumatyzm). Polecana jest także przy obrzękach szczególnie spowodowanych zatrzymywaniem wody w organizmie, gdyż zwiększa ustrojowe wydalanie sodu oraz działa moczopędnie.

pomaga poprawić jakość snu

Substancje zawarte w witanii ospałej mogą poprawić jakość snu, należy tu jednak pamiętać o nie mieszaniu ashwagandhy z lekami zawierającymi barbiturany.

korzystnie wpływa na układ rozrodczy

Ashwagandha poprawia funkcjonowanie układu rozrodczego, promując i przywracając równowagę seksualną i reprodukcyjną. Działa również jako środek pobudzający wydzielanie testosteronu i zwiększający liczbę plemników.

Istnieją również przypuszczenia, że ashwagandha korzystnie wpływa na układ endokrynologiczny, sercowo-płucny i ośrodkowy układ nerwowy. Witania ospała z powodzeniem pomaga również w przypadku zaparć, stosuje się ją także jako środek regenerujący u niedożywionych dzieci. Ciekawy jest fakt, iż ashwagandha może częściowo przeciwdziałać siwieniu, gdyż jej przyjmowanie powoduje regenerację barwników zawartych we włosach.

Ashwaghandha (witania ospała) - dla kogo?

Ashwagandha withania somnifera to suplement diety szczególnie polecany dla osób chcących poprawić wydolność organizmu, którym zależy na zachowaniu witalności, zdrowia i dobrego samopoczucia. Suplementy diety z ashwagandhą polecane są dla:

• sportowców,
• studentów,
• osób w średnim wieku i starszych,
• osób trwających w poczuciu permanentnego stresu
• osób, które okresowo mają zwiększoną aktywność fizyczną i psychiczną.

Korzeń ashwagandhy polecany jest w szczególności dla osób przepracowanych, dotkniętych chronicznym stresem, które chcą poprawić kondycję psycho-fizyczną.

Ashwaghanda - jak stosować?

Ashwagandhę można stosować długookresowo, jednak praktyka zaleca robienie kilkutygodniowych przerw co 4-5 miesięcy ciągłej suplementacji w celu stymulacji tolerancji. Suplementy diety z ashwagandhą można przyjmować w okresach wzmożonego stresu lub wysiłku psycho-fizycznego.

Ashwagandha, dawkowanie

Badania naukowe donoszą, iż regularne przyjmowanie wyciągu z ashwagandhy, tj. ok 3g dziennie przez znacznie dłuższy okres czasu (więcej niż rok) z powodzeniem przyczynia się do poprawy wyników krwi – zwiększa się poziom hemoglobiny, dzięki czemu organizm jest lepiej dotleniony, poziom cholesterolu czy triglicerydów zostaje obniżony a poziom cukru we krwi znacznie spada. Stwierdzono także wzrost uwapnienia kości, co niebezpośrednio chroni przed osteoporozą.

Długotrwałe stosowanie ashwagandhy i nasycenie nią organizmu wiąże się ze zwiększeniem wrażliwości receptorów 5-HT (5-hydroksytryptaminowych). Są to receptory odpowiedzialne za wiązanie serotoniny, w związku z czym obserwuje się poprawę procesów uczenia się, zapamiętywania czy ogólne polepszenie samopoczucia. Za działanie antystresowe odpowiedzialne są zawarte w roślinie sitoindozydy.

Ashwagandha, forma podania

Obecnie najbardziej popularne jest spożywanie suplementów diety w formie sproszkowanego korzenia, a także w postaci preparatów zawierających skoncentrowane wyciągi ashwagandhy.

Ashwagandha, właściwości (mniej znane) żeń szenia indyjskiego

Z korzeni witanii ospałej można przygotować okład na bolące stawy, wrzody, czy obrzęki. Rozdrabniamy korzeń w moździerzu i dodajemy trochę wody. Tak przygotowaną pastę układamy na lnianej/bawełnianej chuście i przykładamy do miejsca problematycznego.

Żeń szeń indyjski ma gorzkie liście, zalecane w czasie gorączki, natomiast ścięte kwiaty działają oczyszczająco, moczopędnie i uważane są za silny afrodyzjak.

Nasiona podawano w przypadkach zarobaczenia, a w połączeniu z solą kamienną mają zdolność do usuwania białych plamek z rogówki oka.

Żeń szeń indyjski w połączeniu z innymi lekami przepisywany jest zarówno na jad węża, jak i na ukąszenie przez skorpiona.

Ashwagandha – przeciwwskazania

Ashwagandha działa na ośrodkowy układ nerwowy i może wywołać interakcje z lekami, dlatego nie zaleca się przyjmowania ashwagandhy osobom cierpiącym na padaczkę i przyjmującym leki nasenne. Może nastąpić niekorzystna interakcja w przypadku potencjalnie przyjmowanych leków przeciwpadaczkowych czy na bezsenność, ze względu na zawartość barbituranów.

Osobom z nadczynnością tarczycy odradza się stosowania ashwagandhy, ponieważ może zwiększać poziom hormonów tarczycy.

Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny bezwzględnie zasięgnąć porady lekarskiej w celu ustalenia, czy mogą stosować żeń szeń indyjski. Podczas stosowania należy zachować ostrożność, ze wględu na małą ilość danych o działaniu witanolidów na płód (brak wystarczających badań klinicznych).

Ashwagandha - skutki uboczne

Do tej pory badania naukowe nie potwierdzają żadnych znaczących skutków ubocznych, które mogą pojawić się w trakcie stosowania ashwagandhy. Nie stwierdzono właściwości uzależniających czy toksycznych, dlatego mówi się, iż idealnie nadaje się ona dla ludzi w każdym wieku, niezależnie od płci.

Działanie korzenia ashwagandhy jest wszechstronne, dlatego jest to jeden z najpopularniejszych produktów zielarskich.

Nasz sklep oferuje prawdziwy korzeń ashwagandhy w czystej postaci: ekstrakt z korzenia ashwagandhy, zamknięty w kapsułkach, standaryzowany na zawartość witanolidów

Zobacz w jakich jeszcze suplementach diety znajdziesz ashwaghandę.

Ashwaghanda (ekstrakt standaryzowany na zawartość witanolidów).

Źródła:

Mishra, L. C., Singh, B. B., & Dagenais, S. (2000). Scientific basis for the therapeutic use of Withania somnifera (ashwagandha): a review. Alternative medicine review, 5(4), 334-346.

Hinduizm a zdrowie. W: Monika Tworuschka, Udo Tworuschka: Religie świata. Michał Dobrzański (tł.), Grzegorz Polak (uzup.). Wyd. 1. T. V: Hinduizm. Warszawa: Agora SA, 2009, s. 95, seria: Biblioteka Gazety Wyborczej. ISBN 978-83-7552-558-8. (pol.)

Singh, N., Bhalla, M., de Jager, P., & Gilca, M. (2011). An overview on ashwagandha: A Rasayana (Rejuvenator) of Ayurveda. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines, 8(5S).

Sehgal, N., Gupta, A., Valli, R. K., Joshi, S. D., Mills, J. T., Hamel, E., ... & Ravindranath, V. (2012). Withania somnifera reverses Alzheimer's disease pathology by enhancing low-density lipoprotein receptor-related protein in liver. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(9), 3510-3515.

Różański Henryk. Witania ospała – Withania somnifera (L.) Dunal w dawnej i współczesnej fitoterapii. [https://rozanski.li/1028/witania-ospala-withania-somnifera-l-dunal-w-dawnej-i-wsplczesnej-fitoterapii/, data dostępu: 20.04.19]